Jak postępować po wstawieniu endoprotezy stawu kolanowego

Odpowiednio prowadzona rehabilitacja po zabiegu jest niezbędna do odzyskania sprawności pozwalającej na podjęcie wyżej wymienionych aktywności. Ograniczenia ruchomości, dysbalans mięśniowy, ograniczenia siły mięśniowej oraz osłabienie sensomotoryki stwarzają nieprawidłowe warunki pracy endoprotezy i ryzyko jej obluzowania.  

Pierwszym, istotnym elementem rehabilitacji są wszelkie działania poprzedzające zabieg. Ich głównym zadaniem jest przygotowanie pacjenta do zabiegu. Oprócz różnorodnych technik zwiększających siłę, zakres ruchu czy zmniejszających dolegliwości bólowe, pacjent uczony jest chodzenia o kulach oraz wykonywania podstawowych ćwiczeń i czynności samoobsługowych po zabiegu. 

Osoba po zabiegu wszczepienia endoprotezy stawu kolanowego przebywa w szpitalu pod obserwacją przez parę dni i przyjmuje antybiotyki, leki przeciwzakrzepowe oraz przeciwbólowe. Rehabilitacja ruchowa rozpoczyna się już następnego dnia po zabiegu, z wykorzystaniem specjalnej szyny.  

Pierwszy tydzień po zabiegu operacyjnym nazywamy fazą ostrą. W okresie tym wykonujemy napięcia izometryczne mięśni działających na kolano, ćwiczenia bierne (często wykonywane w specjalnej szynie CPM), ćwiczenia czynno-bierne a także ćwiczenia innych części ciała . Dodatkowo zaleca się ćwiczenia oddechowe oraz wczesną pionizację pacjenta, co pozwala zapobiec powikłaniom pooperacyjnym. 

Istotnym elementem jest możliwość obciążania kończyny po zabiegu. Decydujący wpływ ma tu sposób mocowania protezy do kości. Najczęściej stosowana jest proteza mocowana za pomocą cementu, co pozwala na szybsze obciążenie kończyny. W przypadku połączeń bezcementowych kość wrasta w endoporotezę w ciągu kilku miesięcy, co wydłuża okres odciążenia. Możliwość stawania na nodze zależy nie tylko od rodzaju protezy i mocowania, ale także od stanu kośćca pacjenta, ogólnego stanu zdrowia a także preferencji ośrodka, w którym przeprowadza się zabieg.  

Po około sześciu tygodniach możemy rozpocząć ćwiczenia rozciągające oraz trening siły mięśniowej. Ważne są  ćwiczenia mięśnia czworogłowego uda, gdyż ulega on szybkiemu zanikowi masy, a odgrywa istotną rolę w stabilizacji pracy kolana. Oczywiście, wykonujemy również ćwiczenia innych grup mięśniowych, co powinno być konsultowane na bieżąco fizjoterapeutą, ze względu na możliwość niekorzystnego ich oddziaływania na endoprotezę. Generalnie do 8 tygodnia należy unikać ćwiczeń z zewnętrznym obciążeniem czy oporem. Dopiero po tym okresie możemy powoli wprowadzać ćwiczenia z obciążeniem oraz ćwiczenia koncentryczne z niewielkim oporem zewnętrznym. 

Wielu pacjentów pyta i zastanawia się nad możliwością prowadzenia samochodu po operacji. Generalnie uznaje się, że prowadzenie samochodu jest możliwe po około 4-6 tygodniach od operacji, jednak często jest bardzo indywidualne. Uprawianie sportu i powrót do pełnej aktywności fizycznej powinien być skonsultowany z lekarzem oraz fizjoterapeutą.